Heemskerk, 9 augustus 2023
Geachte mevrouw Halsema,
Mijn naam is Jeffry M. Pondaag en ik ben de voorzitter en oprichter van stichting Komite Utang Kerhomatan Belanda (K.U.K.B., het Comité Nederlandse Ereschulden.) Wij behartigen de belangen van de Indonesische slachtoffers van Nederlands geweld. Daarnaast komen wij op voor de 7.000 Indonesië-weigeraars, destijds jongemannen, die vier tot zever jaar gevangenisstraf kregen omdat zij niet wilden vechten tegen de onafhankelijke Republik Indonesia. Dit in tegenstelling tot Nederlandse oorlogsmisdadigers (waaronder KNIL-soldaten) die altijd vrij hebben rondgelopen en nooit zijn berecht.
Het is mij ter ore gekomen dat u in eerste instantie aanwezig zou zijn bij de geplande ‘Indiëherdenking’ op de Dam van 15 augustus a.s., georganiseerd door Stichting Indisch Platform 2.0. Pas nadat u zich realiseerde dat de dochter van oorlogsmisdadiger Raymond Westerling zou spreken, trok u zich terug. In plaats daarvan heeft u nu besloten naar de ‘dekoloniale Indonesia Nederland herdenking’ te gaan die op 16 augustus wordt gehouden bij het Indië-monument in Amsterdam Zuid. Dat Halsema zich terugtrekt vind ik ‘wajar’, dat betekent ‘redelijk’ in het Indonesisch.
Dit lost het probleem echter niet op. Alle Indiëherdenkingen in Nederland zijn koloniaal, ongeacht of de dochter van Westerling er spreekt of niet. Dit geldt ook voor de Nationale Indiëherdenking in den Haag. Maar ook de herdenking van 16 augustus, waarvan de organisatoren zich ‘dekoloniaal’ noemen, normaliseert kolonialisme door de indruk te wekken dat er een middenweg is, dat Indische mensen en Indonesiërs, en hun ervaring, gelijkwaardig aan elkaar zijn. Maar zij vergeten dat ‘Indië’ geen normaal land was, het was een illegale bezetting. De enige dekoloniale herdenking is de herdenking van 17 augustus, de dag dat wij Indonesiërs onze onafhankelijkheid vieren.
Als jullie de Tweede Wereldoorlog herdenken dan nodigen jullie ook geen nazaten van SS-ers en NSB-ers uit om met Joodse nazaten tot een gelijkwaardig gevoel van ‘samen’ te komen. Dan beseffen jullie heel goed dat de ervaring van daders, verraders en slachtoffers ver van elkaar afligt en dat daar heel zorgvuldig mee om moet worden gegaan. De verhalen van daders en verraders zullen dan niet de boventoon voeren.
In ieder geval plaatsen jullie die ervaringen dan niet op gelijke voet met elkaar. Als het om de geschiedenis van de Nederlandse bezetting van Indonesië gaat dan mist het besef wie dader was, en wie slachtoffer. Tijdens Indiëherdenkingen wordt die verhouding gelijkgetrokken, of zelfs omgedraaid zoals de herdenking van het Indisch Platform op de Dam laat zien.
Met mijn stichting heb ik jarenlang succesvolle rechtszaken gevoerd tegen de Nederlandse staat. Uw partijgenoot Mariko Peters heeft ons daarin gesteund in de tijd dat u nog fractievoorzitter was. Misschien herinnert u zich nog dat wij eens samen in de rookkamer van de Tweede Kamer zaten, toen ik aan het wachten was op mevrouw Peters.
Wij voerden ook rechtszaken namens de nazaten van de slachtoffers van Palmyra’s vader, die een oorlogsmisdadiger is. In 1947 executeerden hij en zijn collega’s duizenden mannen op Zuid-Sulawesi. Waaronder de vader van meneer Monji, op de afbeelding in ons logo zit hij links van mij. Als tienjarige jongen zag hij hoe zijn vader op enkele meters afstand een kogel door zijn hoofd kreeg. Alle vrouwen en kinderen moesten gedwongen toekijken. Monji’s zaak werd in 2019 door de rechtbank in Den Haag behandeld.
Dat u nu besloten hebt niet bij deze prokoloniale herdenking aanwezig te zijn, is op zich een goede beslissing maar ik vind het onbegrijpelijk dat u deze herdenking als burgemeester hoe dan ook toestaat. Dit is een klap in het gezicht van Indonesiërs, en specifiek van de Indonesische nazaten van de slachtoffers waar ik voor opkom. Wat betekenen de excuses van uw koning en de zogenaamde (niet-juridische) ‘erkenning’ van 1945 door premier Rutte?
Voor de duidelijkheid: ik behoor niet tot de zogenaamde Indische gemeenschap. Ik kom uit Indonesië en heb dan ook een Indonesisch paspoort. Zogenaamde Indische Nederlanders zijn mensen van gemengde komaf die binnen het racistische apartheidssysteem de Europese status genoten en daarom hier zijn en niet daar. Zij hielpen Nederlanders met het in stand houden van het bezettingssysteem. Indische mensen zijn dus verraders die hun Indonesische broeders en zusters hebben geëxecuteerd en vermoord namens het koninkrijk. Zij zijn ons excuses verschuldigd.
Op 15 augustus herdenken (Indische) Nederlanders dat de Tweede Wereldoorlog eindigde, terwijl voor ons de ellende toen (opnieuw) begon. Hoewel Nederland al in 1942 als bezetter was verslagen door de komst van Japan, keerden zij tussen 1945-1949 weer terug. Honderdduizenden militairen, waaronder oorlogsmisdadiger Westerling, zaaiden dood en verderf.
De datum van 15 augustus betekent dan ook niets voor Indonesiërs. Wij vieren elk jaar op 17 augustus dat Sukarno en Hatta in 1945 de onafhankelijkheid uitriepen. Dat is dan ook de enige echte dekoloniale datum. Het verschil tussen 15 en 17 augustus valt niet te overbruggen door op 16 augustus bij een koloniaal monument in Amsterdam-Zuid te gaan staan. Indiëherdenkingen moeten worden afgeschaft omdat zij kolonialisme goedpraten en legitimeren.
Ik verzet mij dan ook niet alleen tegen de herdenking op de Dam, of die in Den Haag, maar ik vind ook de herdenking bij het Indië-monument van 16 augustus al even koloniaal. Het drielaagse apartheidssysteem dat Nederland in Indonesië invoerde, is nog steeds in werking. Naar ons Indonesiërs wordt niet geluisterd. Het is alsof wij niet bestaan in Nederland. De Indische Nederlanders voeren de boventoon. Wij mogen alleen bij hoge uitzondering, voor de vorm, meepraten. Ik vraag u en uw gemeenteraad om in gesprek te gaan met kritische Indonesiërs zoals ikzelf om van ons te leren hoe de verhoudingen daadwerkelijk liggen.
U kunt mij bellen voor meer informatie, hoop dat u iets met mijn bericht wilt doen.
Vriendelijke groet,
Jeffry M. Pondaag
Voorzitter en Oprichter van Yayasan Komite Utang Kehormatan belanda (Stichting K.U.K.B., Comité Nederlandse Ereschulden)
www.kukb.nl
Tel. +31638613795 of +6282114522199
